Diabetologia
CZYM ZAJMUJE SIĘ DIABETOLOG?
Diabetologia jest to dziedzina medycyny zajmująca się diagnostyką i leczeniem cukrzycy oraz jej powikłań. Ze względu na odmienne podłoże, przebieg oraz powikłania schorzeń gospodarki węglowodanowej, cukrzycę możemy podzielić na: cukrzycę typu 1, cukrzycę typu 2, cukrzycę ciężarnych oraz stan przedcukrzycowy.
Cukrzyca typu 1, pojawiająca się najczęściej u osób w młodym wieku polega na pierwotnym, niedostatecznym wydzielaniu insuliny przez komórki beta trzustki. Choroba rozwija się na podłożu autoimmunologicznym. U pacjentów chorych na ten rodzaj cukrzycy obserwuje się zwiększoną zachorowalność na inne choroby związane z zaburzeniami immunologicznymi takimi jak: choroby tarczycy (choroba Hashimoto, choroba Gravesa-Basedowa), niedoczynność kory nadnerczy (choroba Addisona), łysienie plackowate czy bielactwo. Leczeniem z wyboru jest stosowanie insuliny oraz dieta. Do zadań diabetologa należy sprawne rozpoznanie tego rodzaju cukrzycy, wdrożenie odpowiednich dawek insuliny, zapobieganie powikłaniom choroby oraz monitorowanie występowania innych chorób o podłożu autoimmunologicznym.
Cukrzyca typu 2 jest najczęstszą postacią tej choroby. Powstaje w wyniku postępującego upośledzenia wydzielania insuliny ze współtowarzyszącym brakiem wrażliwości tkanek na działanie tego hormonu (insulinooporność). Choroba ta może być uwarunkowana genetycznie, jednak przeważającą rolę odgrywają w jej patogenezie czynniki środowiskowe takie jak: otyłość, mała aktywność fizyczna, dieta bogata w tłuszcze i cukry proste. Leczeniem z wyboru jest stosowanie doustnych leków przeciwcukrzycowych oraz czasami insuliny połączone z dietą. Pomoc diabetologa w tej chorobie jest wręcz niezbędna z uwagi na mnogość powikłań choroby istotnie obniżających jakość życia pacjentów i skracających jego długość.
Osobnym problemem jest cukrzyca w ciąży mogąca zagrażać życiu matki i płodu. Ponad to udowodniono również, że kobiety u których została rozpoznana cukrzyca w ciąży mają znacznie większe ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2 w późniejszych latach. W przebiegu choroby może dojść do przerostu płodu (makrosomii) czy wielowodzia. Ponad to istnieje zwiększone ryzyko porodu przedwczesnego, wystąpienia rzucawki, obumarcia płodu lub rozwoju wad wrodzonych. Pomoc diabetologa w przypadku wystąpienia cukrzycy u ciężarnych, obok opieki ginekologicznej jest niezwykle ważna.
JAKIE SCHORZENIA DIABETOLOGICZNE SĄ NAJBARDZIEJ POWSZECHNE?
W przypadku cukrzycy, niezależnie od jej typu należy pamiętać o dużej liczbie powikłań występujących w trakcie trwania choroby. Nierozpoznana lub nieleczona choroba prowadzi często do nieodwracalnych powikłań w niemal każdym układzie i narządzie człowieka. Wieloletnia, utrzymująca się hiperglikemia (zbyt wysokie stężenie cukru we krwi) prowadzi do uszkodzenia nerek skutkującego niewydolnością narządu, a w skrajnych przypadkach koniecznością dializoterapii. Ponad to dochodzi do degeneracji włókien nerwowych co skutkuje rozwojem polineuropatii cukrzycowej. Nasz narząd wzroku również może być dotknięty chorobą. Z biegiem lat może rozwinąć zaćma cukrzycowa, zmiany siatkówki prowadzące do retinopatii a w konsekwencji do ślepoty. Osoby chorujące na cukrzycę o wiele częściej niż populacja ogólna chorują na chorobę niedokrwienną serca, czego konsekwencją może być zawał serca. Obserwuje się zwiększoną liczbę udarów mózgu. U części pacjentów rozwija się również zespół stopy cukrzycowej. U diabetyków dochodzi do obniżenia odporności oraz licznych zmian metabolicznych istotnie skracających długość życia.
KIEDY WARTO ZASIĘGNĄĆ RADY DIABETOLOGA?
Do rozpoznania cukrzycy przydatne jest oznaczenie stężenia glukozy samemu glukometrem lub laboratoryjnie w przychodni czy szpitalu. Należy zgłosić się do diabetologa jeśli na czczo stwierdza się stężenie glukozy we krwi przekraczający poziom 100 mg/dl, w 2 godzinie doustnego testu obciążenia glukozą glikemia wynosi powyżej 140 mg/dl lub jeżeli w dowolnej porze dnia mierzony poziom cukru we krwi przekracza 200 mg/dl. Pomocnym będzie również oznaczenie stężenia hemoglobiny glikowanej, jeśli przekracza ono wartość 7%, powinniśmy udać się po pomoc do specjalisty.
Do objawów sugerujących cukrzycę należą: poliuria (wielomocz), polidypsja (zwiększone pragnienie), cechy odwodnienia (zmniejszenie elastyczności skóry, suchość skóry i błon śluzowych), osłabienie, senność, utrata masy ciała, w skrajnym przypadku kwasica i śpiączka ketonowa, zwiększona podatność na infekcje i ropne zapalenia skóry.
